- υπάρξει πραγματική ή επαπειλούμενη ζημιά των ιστών στο σώμα μας ή ερεθισμό τους
- παρεμβαίνει στη ζωή του ατόμου και δεν μειώνεται μετά από μια αναμενόμενη περίοδο επούλωσης της πληγής (συνήθως πολλές εβδομάδες ή τουλάχιστον για 3 συνεχιζόμενους μήνες)
- ο πόνος πιθανών να σχετίζεται με μια προοδευτική ασθένεια (όπως οι αρθρίτιδες ή ο καρκίνος)
- σε κάτι που διαρκεί μεγάλη χρονική περίοδο (π.χ. μήνες ή και χρόνια)
- που ακολουθείται πιθανών από μια ασθένεια
ή που σχετίζεται με τραυματισμό που δεν έχει επουλωθεί με το πέρασμα του χρόνου (IASP, 1994)
Αν και ο διαχωρισμός του πόνου σε τρείς κατηγορίες με βάση την αιτιολογία του, α) αισθητικός (nociceptive), όπου ενεργοποιούνται οι υποδοχείς του πόνου μετά από έναν τραυματισμό του ιστού, β) νευροπαθητικός, όπου μιλάμε για βλάβη στο περιφερικό ή κεντρικό νευρικό σύστημα ή γ) ψυχογενής, οπού η αιτιολογία βρίσκεται σε σοβαρές ψυχιατρικές καταστάσεις όπως ή ψύχωση ή η σοβαρής μορφής κατάθλιψης, τα περισσότερα συμπτώματα ενός χρόνιου πόνου, μπορούν να αναχθούν τόσο σε παθολογικές ιατρικές πλευρές του νευρικού συστήματος, όσο και σε ψυχολογικές αιτίες. Πράγματι, πολλές έγκριτες μελέτες σε ασθενείς με χρόνιους πόνους στη πλάτη, έδειξαν ότι υπήρχαν ασθενείς που είχαν την ίδια παθολογία, δηλαδή φλεγμονή, ίνωση στους μύες ή δισκοκήλη αλλά κάποιοι εμφάνιζαν συμπτώματα πόνου και κάποιο άλλοι όχι. Αντίθετα σε ότι πιστεύουμε, δεν υπάρχει στενή σχέση μεταξύ του πόνου που νιώθουμε και της βλάβης που αυτός προκαλεί στο σώμα μας. Γι αυτό είναι σημαντικό να κάνουμε συχνά check ups! |
Υπάρχουν πολλές καταστάσεις χρόνιων πόνων όπως ο πόνος στη πλάτη, το σύνδρομο whishplash (συχνά ως αποτέλεσμα τραυματισμού του λαιμού μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα), η ινομυαλγία (μια μυοσκελετική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από διάχυτο και συνεχιζόμενο πόνο και κούραση) ή οι ημικρανίες και οι πονοκέφαλοι τύπου τάσεως, οπού υπάρχουν λίγες αποδείξεις για το που βρίσκεται η βλάβη στο σώμα. Για παράδειγμα, σε πάνω από το 85% των ατόμων με πόνο στη πλάτη, οι Γιατροί δεν είναι ικανοί να αναγνωρίσουν τη φυσική παθολογία. Παρολαυτά, ο πόνος είναι σοβαρός και προκαλεί μεγάλη ανησυχία και ανικανότητα στο άτομο. Στη περίπτωση των χρόνιων πονοκεφάλων, σπανίως υπάρχει κάποια βλάβη ενός ιστού που να μπορεί να δικαιολογήσει την εμπειρία του πόνου. Πολλές φορές, ακόμη και οι ιατρικές εξετάσεις, δεν έχουν σαφή ευρήματα, ωστόσο το άτομο εκφράζει ότι πονά. Παράλληλα, αρκετά συχνά, τα άτομα που πονάνε, λαμβάνουν ασαφή μηνύματα από τον Ιατρό τους, το σύντροφο, την οικογένεια ή τους φίλους ότι «υπερβάλουν στο πόσο πόνο νιώθουν». Σίγουρα εμείς δεν συμφωνούμε με αυτό το μήνυμα. Για την ακρίβεια, διαφωνούμε εντελώς αφού κατανοούμε απόλυτα ότι «ο πόνος είναι πραγματικός στα άτομα που τον νιώθουν». Ξέρουμε, σήμερα, ότι εκατομμύρια άνθρωποι εκεί έξω υποφέρουν αυτή τη στιγμή από χρόνιο πόνο. Ξέρουμε όμως επίσης, ότι νέες μη φαρμακευτικές θεραπευτικές προσπάθειες, μπορούν να βοηθήσουν στη επίδραση που μπορεί να έχει ο πόνος στις ζωές των ανθρώπων. Οι ψυχολογικές θεραπείες αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι μιας αποκατάστασης ενός ασθενούς με χρόνιο πόνο. Η δε αποτελεσματικότητα τους γνωρίζουμε σήμερα ότι είναι σημαντική αφού βοηθά το άτομο στο να αποκτήσει καλύτερη ποιότητα ζωής. Η ομάδα του ΑΛΓΕΑ, θεωρεί ότι είναι σημαντική η εισδοχή ψυχολογικών υπηρεσιών στα κατά τόπους ιατρεία και κέντρα αποκατάστασης των ασθενών με χρόνιο πόνο και γι' αυτό, το έργο ΑΛΓΕΑ αποτελεί μια σύγχρονη προσπάθεια διαμόρφωσης ψυχολογικών υπηρεσιών σε ασθενείς με χρόνιος πόνους.
Η αντίληψη που υπάρχει για το πόνο είναι ότι ο πόνος «είναι απόλυτα υποκειμενική εμπειρία». Ο πόνος γίνεται αντιληπτός από τον καθένα με διαφορετικό τρόπο και μπορεί τον ίδιο πόνο να τον βιώνει κάποιος με πολύ διαφορετικό τρόπο. Η εμπειρία του πόνου συχνά μπορεί να μειώσει τις εξόδους και τις επαφές με φίλους με αποτέλεσμα τα άτομα να απομονώνονται και να περιορίζουν τη ζωή τους.
Ανεξαρτήτου της φύσης ή αιτίας του πόνου, οι άνθρωποι δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια για το πόνο τους αυτό καθ' αυτό, αλλά επειδή ο πόνος παρεμβαίνει στις καθημερινές δραστηριότητες, προκαλεί ανησυχία, στρες, κατάθλιψη και μειώνει τη ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Σε κάθε περίπτωση, το «νόημα» που το κάθε άτομο θα προσδώσει στο πόνο, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που τον αντιλαμβάνεται και αντιδρά σε αυτόν.
Φαίνεται ότι οι άνθρωποι με χρόνιο πόνο που αποδέχονται την κατάσταση τους ενεργά κάνοντας πράγματα για το πόνο τους, που θεωρούν ότι οι ιατροί είναι βοηθητικοί και που πιστεύουν ότι δεν είναι τόσο σοβαρά ανίκανοι εξ αιτίας του πόνου τους, λειτουργούν καλύτερα σε όλα τα επίπεδα της ζωής τους.
|
Ο πόνος δεν επιδρά μόνο στη ζωή του ατόμου, αλλά και στη ζωή των σημαντικών άλλων. Πράγματι, οι αντιδράσεις των άλλων αλλά και το πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο το άτομο ζει, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εμπειρία και βίωση του πόνου. Φαίνεται ότι οι αντιδράσεις ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, επηρεάζονται από το γεγονός ότι είναι αναμενόμενο ένα άτομο μεγαλύτερης ηλικίας να έχει πόνο και έτσι δεν αντιδρούν με σημαντικές ενοχλήσεις από το πόνο που βιώνουν επειδή το θεωρούν ως μέρος του φυσιολογικού γήρας.
Παράλληλα, η επίδραση της οικογένειας στην εμπειρία του μέλους με χρόνιο πόνο φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Έχει φανεί από μελέτες ότι η θετική προσοχή και υποστήριξη του ατόμου με χρόνιο πόνο (π.χ. το να βοηθήσεις το άτομο στη καρέκλα, η στο να του κάνεις τις δουλειές του σπιτιού) με την προϋπόθεση ότι το άτομο εκφράζει λεκτικά το πόνο του, οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη αίσθηση του πόνου αλλά και έκφραση της ανικανότητας από μέρους του ατόμου που πονά. Παράλληλα, μεγαλύτερη έκφραση αρνητικών σχολίων (π.χ. χλευασμός, κοροϊδία κλπ), σχετίζεται με μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης και ανησυχίας. |