|
Επιφανειακή έρευνα
Κατά την περίοδο 2007 - 2009, πραγματοποιήθηκαν τέσσερις επισκοπήσεις επιφανείας με στόχο την αποτύπωση των ορατών ευρημάτων του ναυαγίου και την εκτίμηση της σημασίας του. Οι πρώτες αυτές έρευνες κατέδειξαν ότι η θέση αποτελείται από μια μεγάλη συγκέντρωση αμφορέων (καταμετρήθηκαν τουλάχιστον 500 επιφανειακοί αμφορείς, στην πλειοψηφία τους από τη Χίο) που καταλαμβάνει έκταση 16 x 6 μέτρων σε αμμώδη, σχεδόν επίπεδο βυθό.
|
 |
|||||
|
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η διατήρηση των αμφορέων στο βυθό: στο κέντρο της συγκέντρωσης τρείς ή τέσσερις σειρές αμφορέων μπορούσαν να διακριθούν, σχεδόν στην αρχική τους θέση. Το υψηλό επίπεδο διατήρησης της θέσης την κατατάσει στις σπάνιες περιπτώσεις ναυαγίων στη Μεσογείου, όπου μπορεί να μελετηθεί καλά τόσο η εσωτερική στρωματογραφία του αρχαίου πλοίου αλλά και οι διαφορετικές φάσεις μετεξέλιξης του περιβάλλοντος χώρου του.
|
|
|
Ανασκαφή
Από το 2010 έως σήμερα έχουν πραγματοποίηθεί τρεις ανασκαφικές περίοδοι, οι οποίες έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα. Κατά τις πρώτες δύο ανασκαφικές περιόδους (2010, 2011) η έρευνα επικεντρώθηκε στο νότιο άκρο του ναυαγίου,όπου σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα βρίσκεται η πλώρη του πλοίου. Πέρα από τους Χιακούς αμφορείς, αποκαλύφθηκαν επίσης μολύβδινοι στύποι, τμήματα από συνολικά τρεις άγκυρες του πλοίου καθώς και πλήθος ελαιοπυρήνων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και η αποκάλυψη τμήματος της καρίνας και του πετσώματος του πλοίου.
|
 |
|||||||||
| Κατά την επόμενη ανασκαφική περίοδο (2012) διενεργήθηκε ανασκαφή στο βόρειο άκρο της συγκέντρωσης των αμφορέων, δηλ. στο πρυμναίο άκρο του πλοίου. Αποκαλύφθηκε η καρίνα και σημαντικό τμήμα του πετσώματος του πλοίου. Επιπλέον, η έρευνα έφερε στο φως και το δευτερεύον φορτίο του πλοίου το οποίο αποτελείτο από πρόχους (επιτραπέζια αγγεία για το σερβίρισμα κρασιού). |
|
|||||||||
|
Η ανασκαφική περίοδος 2018 στο ναυάγιο Μαζωτού Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η έβδομη ανασκαφική περίοδος στο ναυάγιο Μαζωτού, μετά από τέσσερις βδομάδες εντατικής εργασίας πεδίου (20 Σεπτεμβρίου – 20 Οκτωβρίου 2018). Η έρευνα διεξάγεται από το Εργαστήριο Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών (ERENAE), της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων, υπό τη διεύθυνση της Αναπληρώτριας καθηγήτριας του Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας, Στέλλας Δεμέστιχα. Στόχος της φετινής έρευνας ήταν η ολοκλήρωση της ανασκαφής της πλώρης του αρχαίου σκάφους. Ανελκύσθηκαν συνολικά εβδομήντα συνολικά πλήρως ή μερικώς σωζόμενοι Χιακοί αμφορείς, οι οποίοι ανεβάζουν στους 99 τον αριθμό των αμφορέων που ήταν στοιβαγμένοι κάτω από το πρωραίο κατάστρωμα. Οι περισσότεροι από αυτούς περιείχαν κρασί αλλά τουλάχιστον ένας ήταν γεμάτος ελιές, ίσως για κατανάλωση από το πλήρωμα. Επιπλέον, βρέθηκαν δύο αλιευτικά βάρη, από τα οποία μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα για τη διαβίωση στα εμπορικά πλοία της εποχής. Κάτω από το φορτίο, το ξύλινο σκαρί βρέθηκε σε κακή κατάσταση διατήρησης, πιθανότατα ως αποτέλεσμα του επεισοδίου του ναυαγίου και των διαδικασιών διαμόρφωσης θέσης που ακολούθησαν. Μόλις δύο μέρες πριν το κλείσιμο της ανασκαφής , ένα πολύ καλύτερα διατηρημένο τμήμα του σκάφους ήρθε στο φως. Παρόλον, ότι η ανασκαφή του δεν προχώρησε, αποτελεί πολύ αισιόδοξη ένδειξη για τα αποτελέσματα της επόμενης ερευνητικής περιόδου, όσον αφορά τη ναυπηγική. Εντούτοις, μετά από προσεκτική μελέτη, ένα πολύ σημαντικό στοιχείο ήρθε ήδη στο φως: για τη σύνδεση της πρώτης σανίδας του πετσώματος με την καρίνα και το ποδόστημα είχαν χρησιμοποιηθεί δύο τεχνικές, η ραφτή τεχνική και η τεχνική της εντόρμωσης, οι οποίες συνδέονται αντιστοίχως με τις παραδόσεις δύο κατεξοχήν ναυτικών λαών, των Ελλήνων και των Φοινίκων. Το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκαν στο ίδιο πλοίο επιβεβαιώνει την υπόθεση ότι η Κλασική περίοδος αποτελεί μεταβατική φάση στην εξέλιξη της ναυπηγικής στην ανατολική Μεσόγειο. Η εξέλιξη αυτή είχε μέχρι στιγμής τεκμηριωθεί από δύο μόνο ανασκαμμένα ναυάγια: το Ma’agan Michael στο Ισραήλ (τέλος του 5ου αιώνα πΧ) και το ναυάγιο της Κυρήνειας (αρχές του 3ου αιώνα πΧ). Το ναυάγιο του Μαζωτού χρονολογείται μεταξύ των δύο, στις αρχές του 4ου αιώνα πΧ, και συμπληρώνει ένα σημαντικό κενό στην ιστορία της ναυπηγικής τεχνολογίας στην αρχαιότητα. Η φωτογραμμετρική αποτύπωση της θέσης γίνεται υπό την εποπτεία του Δρ Δημήτριου Σκαρλάτου, αναπληρωτή καθηγητή στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η υπόλοιπη ερευνητική ομάδα αποτελείτο από 43 μέλη, αρχαιολόγους, δύτες και φοιτητές αρχαιολογίας. Οι περισσότεροι ήταν εθελοντές από την Κύπρο και δέκα διαφορετικές χώρες του εξωτερικού: Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Σλοβακία, Πολωνία, Γαλλία, Βουλγαρία, Γερμανία και ΗΠΑ. Χορηγοί της ανασκαφής ήταν το Ίδρυμα Honor Frost, η CYTAVISION, το ίδρυμα ΘΕΤΙΣ και το Πανεπιστήμιο Κύπρου |
  |
|
Συντήρηση
Από το 2010, το Τμήμα Αρχαιοτήτων έχει αναλάβει τη συντήρηση των ευρημάτων του Ναυαγίου του Μαζωτού, μια ιδιαίτερα σημαντική πτυχή της έρευνας, η οποία απαιτεί εξειδικευμένο προσωπικό. Για το σκοπό αυτό έχει δημιουργηθεί Εργαστήριο Συντήρησης Εναλίων Αρχαιοτήτων, όπου φυλάσσονται και συντηρούνται όλα τα ευρήματα της ανασκαφής του Ναυαγίου Μαζωτού.
|
 |
|||||
|
|
Αποτύπωση
Το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, υπό την επίβλεψη του Επίκουρου Καθηγητή Δρα Δημήτρη Σαρλάτου, είναι υπεύθυνο για την αποτύπωση της θέσης του Ναυαγίου του Μαζωτού, τόσο σε ό,τι αφορά το σύνολο του ναυαγίου όσο και την καθημερινή αποτύπωση του σκάμματος. Για το σκοπό αυτό, και για να αντιμετωπιστούν οι ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στο υποβρύχιο περιβάλλον και τα προβλήματα που αυτό θέτει στη διαδικασία της αποτύπωσης της θέσης (περιορισμένος φωτισμός, σύντομος χρόνος παραμονής), χρησιμοποιείται η μέθοδος της φωτογραμμετρίας ως μέθοδο ταχύτατη στην λήψη μετρήσεων με αποτυπώσεις ακρίβειας της τάξης των 1 - 2 εκατοστών του μέτρου.
|
 |
|||
| Στόχος της έρευνας του ΤΕΠΑΚ είναι η ανάπτυξη μεθοδολογίας και λογισμικού ούτως ώστε να καταστεί εφικτή η αυτοματοποιημένη επεξεργασία των δεδομένων που συγκεντρώνονται από τη φωτογράφηση υποβρύχιων θέσεων. |
|
|
Μελέτη Θαλασσίου Περιβάλλοντος
Η επιστημονική ομάδα του ΜΚΟ Ενάλια Φύσις έχει αναλάβει την καταγραφή και μελέτη της βιοποικιλότητας του ναυαγίου η οποία είναι ιδιαίτερης σημασίας αφού η θέση λειτουργεί ως τεχνητός ύφαλος ο οποίος προσελκύει θαλάσσια ζωή.
|
 |
|
|
Μελέτη των διαδικασιών δημιουργίας των θέσεων αρχαίων ναυαγίων.
Η έρευνα, η οποία πραγματοποιείται από τη Δρα Χρυσάνθη Παπαδοπούλου (post doctoral fellow, Leventis fellow British School at Athens), επικεντρώνεται στη μελέτη των φυσικών και πολιτιστικών διαδικασίων διαμόρφωσης της θέσης του ναυαγίου με βάση τα αποτελέσματα επιμέρους ερευνών από διαφορετικές ομάδες ειδικών (τοπογράφους, ωκεανογράφους, γεωλόγους και θαλάσσιους βιολόγους).
|
 |
 |
