Μάστερ στην Κοινωνική Αναπτυξιακή Ψυχολογία

Εισαγωγή:

Γιατί Κοινωνική Αναπτυξιακή Ψυχολογία;

Τα ανθρώπινα όντα είναι εξ ορισμού κοινωνικά και αλλάζουν μέσα από την αναπτυξιακή τους πορεία. Αν μας ενδιαφέρει η ανάπτυξη του ατόμου τότε μας ενδιαφέρει ο τρόπος που αυτή η κοινωνική τους φύση επηρεάζει και επηρεάζεται από την ανάπτυξη τους. Από την άλλη οι κοινωνικές διαδικασίες που συχνά μελετώνται στην Κοινωνική Ψυχολογία (δι-ομαδικές σχέσεις, διαπροσωπικές διαδικασίες, κοινωνική επιρροή, κοινωνικές αναπαραστάσεις, αποδόσεις αιτιότητας, συνεργασία και ανταγωνισμός) έχουν αναπτυξιακό ιστορικό και συνεπώς η κατανόηση αυτών των διαδικασιών απαιτεί την διατύπωση οντογενετικών ερωτημάτων. «Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι οι δύο προσεγγίσεις έχουν κοινή αφετηρία και εμπνέονται από κοινά ενδιαφέροντα. Μέσα από τις διαφορετικές τους παραδόσεις και μεθοδολογίες αναδύεται μια βαθιά ομοιότητα που τις δένει μαζί. Είναι σαν η Κοινωνική Ψυχολογία και η Αναπτυξιακή Ψυχολογία να ενδιαφέρονται για το ίδιο πράγμα, η πρώτη όσον αφορά το χώρο και η δεύτερη το χρόνο, η πρώτη μέσω του εξωτερικού και η δεύτερη μέσω το εσωτερικού. Είναι δηλαδή οι δύο όψεις της ίδιας επιστήμης, όπου η μια προσπαθεί να λύσει στο επίπεδο των ομάδων το ίδιο αίνιγμα που η άλλη προσπαθεί να λύσει στο επίπεδο του ατόμου» (Moscovici, 1990).

Η ανάγκη για μεταπτυχιακό πρόγραμμα στην Κοινωνική Αναπτυξιακή Ψυχολογία στην Κύπρο

Στο σύγχρονο κόσμο δε νοείται Τμήμα ψυχολογίας που να μη διδάσκει στους φοιτητές του τόσο την Κοινωνική όσο και την Αναπτυξιακή Ψυχολογία αφού αυτοί είναι δύο από τους τέσσερις βασικούς τομείς της Ψυχολογίας. Σε χώρες όπου οι κοινωνικο-πολιτισμικές τους ανάγκες, προβλήματα και ιδιαιτερότητες υπαγορεύουν τη βοήθεια των κοινωνικών επιστημών στην επίλυση τους, η Κοινωνική και Αναπτυξιακή ψυχολογία μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα και πλησιέστερα στο κυπριακό συγκείμενο είναι η μεγάλη ανάπτυξη της Κοινωνικής και Αναπτυξιακής Ψυχολογίας τις τελευταίες δεκαετίες στη Βόρειο Ιρλανδία και το Ισραήλ οι οποίες, ως διαιρεμένες κοινωνίες με παρούσες και παρελθούσες εθνοτικές συγκρούσεις, ταλαιπωρούνται από θέματα όπως η ανάπτυξη των εθνικών ταυτοτήτων, και η ανάπτυξη και μείωση της προκατάληψης. Η ανάγκη για παραγωγή επιτόπιας έρευνας κοινωνικής αναπτυξιακής ψυχολογίας στην Κύπρο, συνεπώς, καθίσταται επιτακτική, ιδιαίτερα στους τομείς της διερεύνησης των διομαδικών σχέσεων με την εξέταση των κοινωνικο-ψυχολογικών παραμέτρων των δια-κοινοτικών σχέσεων μέσα από αναπτυξιακό πρίσμα.

Επιπλέον, η πρόσφατη οικονομική ανάπτυξη και η μετάβαση στην εποχή της πληροφορίας όπως και η ανάγκη για διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού δημιουργεί οργανωτικές και εκπαιδευτικές ανάγκες όπου η εφαρμοσμένη Κοινωνική και Αναπτυξιακή Ψυχολογία μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά. Τέλος, η εφαρμογή της Κοινωνικής και Αναπτυξιακής Ψυχολογίας στην εκπαίδευση είναι πολύ σημαντική αφού επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στη μελέτη των ψυχολογικών αλλαγών που παρατηρούνται από την γέννηση του ατόμου μέχρι και τα ώριμα χρόνια στο γνωστικό, συναισθηματικό και κοινωνικό τομέα. Παρατηρώντας το αναπτυσσόμενο άτομο, οι ψυχολόγοι που εστιάζουν την έρευνά τους σε αυτή την περιοχή αντλούν γνώσεις που τους επιτρέπουν να περιγράψουν τις αλλαγές στην ανθρώπινη σκέψη και ευφυΐα, την προσωπικότητα, το συναισθηματικό κόσμο και πολλά άλλα συστατικά του ανθρώπινου ψυχισμού που διαμορφώνονται μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα.

Η Κοινωνική και Αναπτυξιακή ψυχολογία θεωρούνται σήμερα ως κλάδοι που λειτουργούν ως «γέφυρες» μεταξύ άλλων ειδικοτήτων στην ψυχολογία. Αυτό γιατί οι υπόλοιποι βασικοί κλάδοι στην ψυχολογία (Γνωστική, Κλινική) αντλούν σημαντικά θεωρητικά και μεθοδολογικά παραδείγματα από την Κοινωνική και Αναπτυξιακή Ψυχολογία που τους προσφέρει ένα πλαίσιο κατανόησης του αντικειμένου στο οποίο εστιάζονται με ένα δυναμικό τρόπο που αναδεικνύει τις συνεχείς αλλαγές στις οποίες υπόκειται ο άνθρωπος.

Στόχοι του μεταπτυχιακού προγράμματος

• Να παρέχει την θεωρητική και μεθοδολογική κατάρτιση για τον σχεδιασμό, διεξαγωγή και ανάλυση κοινωνιοψυχολογικής και αναπτυξιακής έρευνας
• Να διευκολύνει την κατανόηση ποσοτικών και ποιοτικών μεθοδολογικών προσεγγίσεων
• Να υποβοηθήσει την σύνδεση θεωρητικών και εμπειρικών ερωτημάτων με κοινωνικά και αναπτυξιακά προβλήματα

Το Πρόγραμμα οδηγεί σε συνέχιση σπουδών σε διδακτορικό επίπεδο στην Κοινωνική ή/και στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Οδηγεί επίσης σε άμεση απασχόληση σε τομείς όπου τα προσόντα που προσφέρει στους αποφοίτους του θεωρούνται χρήσιμα, όπως για παράδειγμα σε Οργανισμούς που ασχολούνται με κοινωνική έρευνα και έρευνα αγοράς. Σημειώνεται ότι η εισδοχή στο διδακτορικό πρόγραμμα γίνεται μετά από επιλογή με βάση την υφιστάμενη διαδικασία (νέα αίτηση και συνέντευξη).

Τομείς έρευνας

Με βάση τα παρόντα ερευνητικά ενδιαφέροντα μελών ΔΕΠ και ΕΕΠ που στελεχώνουν το Πρόγραμμα, θα μπορούσε να υποστηριχθεί η έρευνα στους πιο κάτω τομείς:

• Κοινωνικές αναπαραστάσεις της εθνικής ταυτότητας
• Κοινωνικές αναπαραστάσεις του φύλου
• Επαφή Ελληνοκυπρίων-Τουρκοκυπρίων και ανάπτυξη εμπιστοσύνης
• Δι-ομαδικές σχέσεις και η διδασκαλία της ιστορίας
• Η κοινωνική κατασκευή της γνώσης και η συνεργατική μάθηση
• Κοινωνικές αναπαραστάσεις του HIV/AIDS και καταρτισμός προγραμμάτων πρόληψης
• Οικολογική συνείδηση και συμπεριφορά
• Οδική συμπεριφορά και καταρτισμός προγραμμάτων πρόληψης οδικής βίας
• Καταναλωτική συμπεριφορά και στάσεις του καταναλωτή
• Η ψυχολογία της κοινωνικής επιρροής των μειονοτήτων
• Γονεϊκή εμπλοκή και ανάπτυξη του παιδιού
• Ανάπτυξη της σχολικής επιθετικότητας στην προσχολική και σχολική ηλικία
• Αιτιακές αποδόσεις γονιών, παιδιών και εκπαιδευτικών
• Γονεϊκό στιλ και αναπτυξιακές δυσκολίες στην παιδική ηλικία και στην εφηβεία
• Εφηβεία, αντικοινωνική συμπεριφορά και χρήση ουσιών
• Αναπτυξιακή ψυχοπαθολογία και εξελικτικές διαταραχές
• Συναισθηματικές αποκλίσεις και προβλήματα
• Συστημική προσέγγιση στην αντιμετώπιση προβλημάτων στο σχολείο

Ο πιο πάνω κατάλογος είναι ενδεικτικός και μπορεί να εμπλουτιστεί.

Εργαστηριακή Υποδομή

Για την εκπλήρωση των στόχων του μεταπτυχιακού προγράμματος ήδη λειτουργούν τα Εργαστήρια Κοινωνικής και Αναπτυξιακής Ψυχολογίας (ΕΚΑΨ).http://www.ucy.ac.cy/goto/sdp/el-GR/Home.aspx
Συγκεκριμένα λειτουργούν τα εξής:

Εργαστήριο Γενετικής Κοινωνικής Ψυχολογίας
Εργαστήριο Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας΅
Εργαστήριο Αναπτυξιακής Ψυχολογίας

Βασικοί στόχοι των Εργαστηρίων είναι:

Η ανάλυση των μηχανισμών ανάπτυξης και αλλαγής της κοινωνικής γνώσης μέσα από διάρθρωση διαφόρων επιπέδων ανάλυσης της κοινωνιοψυχολογικής πραγματικότητας (ενδο-ατομικό, δια-προσωπικό, δι-ομαδικό και αναπαραστασιακό ιδεολογικό).
Χρήση ποιοτικών μεθόδων στην Κοινωνική και Αναπτυξιακή Ψυχολογία
Μελέτη της δυναμικής μικρών ομάδων, συνεργασία και ανταγωνισμός στο εκπαιδευτικό πλαίσιο.
Μελέτη της μικρογένεσης, οντογένεσης και κοινωνιογένεσης κοινωνικών αναπαραστάσεων.
Η μελέτη της μάθησης και γνωστικής ανάπτυξης ως μια κοινωνική-ψυχολογική διαδικασία.
Μελέτη της σχέσης και αλληλεπίδρασης μεταξύ παιδιών και γονιών.
Μελέτη της προ-κοινωνικής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς μεταξύ παιδιών.
Μελέτη των ατομικών διαφορών χρησιμοποιώντας μεθοδολογία νευροψυχολογικής και αναπτυξιακής έρευνας.
Η ανάλυση των μηχανισμών που εμπλέκονται στη φυσιολογική και αποκλίνουσα ανάπτυξη.

Περιγραφή του Προγράμματος

Όλα τα μαθήματα, υποχρεωτικά και επιλεγόμενα, πιστώνονται με 7.5 μονάδες το καθένα. Όσον αφορά στο φόρτο εργασίας φοιτητών, περιλαμβάνουν παρακολούθηση τριών ωρών διδασκαλίας ανά εβδομάδα, μελέτη για εξετάσεις, και εργασία βιβλιογραφική, ερευνητική, ή/και εφαρμογής ανάλογα με το θέμα και τους μαθησιακούς στόχους του κάθε μαθήματος.

Δομή του Προγράμματος

Το Πρόγραμμα είναι διετούς διάρκειας και αποτελείται από 120 Πιστωτικές Μονάδες (ECTS). Ο φοιτητής/τρια έχει την επιλογή να ολοκληρώσει το πρόγραμμα με ή χωρίς την εκπόνηση μεταπτυχιακής διατριβής. Στην περίπτωση που επιλέξει να ολοκληρώσει το πρόγραμμα με εκπόνηση μεταπτυχιακής Διατριβής τα μαθήματα κατανέμονται ως εξής: Σε μαθήματα ανάλογα με την περιοχή του ενδιαφέροντος (75 μονάδες) και στη Διατριβή (ΨΥΧ 742, ΨΥΧ 743 και ΨΥΧ 744) η οποία είναι υποχρεωτική (45 μονάδες). Στην περίπτωση που επιλέξει να ολοκληρώσει το πρόγραμμα χωρίς την εκπόνηση μεταπτυχιακής διατριβής τα μαθήματα κατανέμονται ως εξής: Σε μαθήματα ανάλογα με την περιοχή του ενδιαφέροντος (97,5 μονάδες) και σε τρία μαθήματα μεταπτυχιακής έρευνας (ΨΥΧ 625, ΨΥΧ 626 και ΨΥΧ 627) (22,5 μονάδες). Τόσο η Διατριβή, όσο και η μεταπτυχιακή έρευνα ολοκληρώνεται σε δυο ή τρία εξάμηνα. Το πρόγραμμα επιτρέπει συνέχιση σπουδών σε διδακτορικό επίπεδο. Σημειώνεται, όμως, ότι η εισδοχή στο διδακτορικό πρόγραμμα γίνεται μετά από επιλογή με βάση την υφιστάμενη διαδικασία (νέα αίτηση και συνέντευξη).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ

Υποχρεωτικά μαθήματα (4 μαθήματα, σύνολο 30 μονάδες):

• ΨΥΧ 604 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΟΛΥΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 630 ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 637 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 640 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ (7.5 Π.Μ.)

Διατριβή (45 Π.Μ):

• ΨΥΧ 742 ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΑΣΤΕΡ Ι (15 Π.Μ.)
•  ΨΥΧ 743 ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΑΣΤΕΡ ΙΙΑ (15 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 744 ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΑΣΤΕΡ ΙΙΒ (15 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 745 ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ ΜΑΣΤΕΡ (1Π.Μ.) – ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ

Επιλεγόμενα Μαθήματα (6 μαθήματα**, σύνολο 45 μονάδες):

• ΨΥΧ 602 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ: ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 610 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 619 ΕΥΦΥΙΑ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 627 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ IV (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 642 ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 632 ΕΦΗΒΕΙΑ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 677 ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 689 ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΜΕΛΕΤΗ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 702 ΛΟΓΟΣ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 707 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ (7.5 Π.Μ)
• ΨΥΧ 715 ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ( 7.5 Π.Μ )
• ΨΥΧ 722 ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 741 ΔΙΟΜΑΔΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 746 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 749 ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΈΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 788 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΙΙ (7.5 Π.Μ.)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ

Υποχρεωτικά μαθήματα (7 μαθήματα, σύνολο 52,5 μονάδες):

• ΨΥΧ 604 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΟΛΥΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 630 ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 637 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 640 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 625 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ IV (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 626 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ V (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 627 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ VI (7.5 Π.Μ.)

Επιλεγόμενα Μαθήματα (9** μαθήματα, σύνολο 67,5 μονάδες):

• ΨΥΧ 602 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ: ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 610 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 619 ΕΥΦΥΙΑ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 632 ΕΦΗΒΕΙΑ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 642 ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 677 ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 689 ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΜΕΛΕΤΗ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 702 ΛΟΓΟΣ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 707 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 715 ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 722 ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 741 ΔΙΟΜΑΔΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 746 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 749 ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΈΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (7.5 Π.Μ.)
• ΨΥΧ 788 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΙΙ (7.5 Π.Μ.)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

ΨΥΧ 602 Μεταπτυχιακό Σεμινάριο: Προχωρημένα θέματα Ψυχολογίας

Το μάθημα είναι σεμινάριο και στόχο έχει την εμβάθυνση σε θεωρητικά, εφαρμοσμένα και ερευνητικά θέματα στην Εκπαιδευτική και στη Γνωστική Ψυχολογία. Το συγκεκριμένο περιεχόμενο θα διαφοροποιείται ανάλογα με το διδάσκοντα. Στόχος είναι ο διδάσκων να είναι διακεκριμένος επισκέπτης ή ειδικός επιστήμονας συνεργαζόμενος με το Τμήμα Ψυχολογίας.

ΨΥΧ 604 Τεχνικές Πολυμεταβλητής Ανάλυσης στις Επιστήμες της Συμπεριφοράς

Το μάθημα σκοπεύει να συμπληρώσει τη βασική γνώση στατιστικών τεχνικών που λαμβάνουν οι φοιτητές στο προπτυχιακό επίπεδο. Το μάθημα επικεντρώνεται στη χρήση πολυμεταβλητών τεχνικών στην ψυχολογική έρευνα. Οι τεχνικές που θα αναπτυχθούν μπορούν να διακριθούν σε δύο γενικές κατηγορίες: προβλεπτικές [παλινδρόμηση, (regression), διακριτική ανάλυση (discriminant function analysis), πολυμεταβλητή ανάλυση διακύμανσης (MANOVA)] και αναγωγικές [παραγοντική ανάλυση (factor analysis), ανάλυση συστοιχιών (cluster analysis)].

Ειδικότερα, στο πλαίσιο της πρώτης γενικής κατηγορίας, η παρουσίαση θα επιχειρήσει να συμπληρώσει τη βασική γνώση που διαθέτουν οι προπτυχιακοί φοιτητές γύρω από την έννοια της παλινδρόμησης και τη σύγκριση μέσων (t-test) με τις συνθετότερες τεχνικές της πολλαπλής παλινδρόμησης (multiple regression), της παραγοντικής ανάλυσης διακύμανσης (factorial analysis of variance), της ανάλυσης συνδιακύμανσης (analysis of covariance), της πολυμεταβλητής ανάλυσης διακύμανσης (multivariate analysis of variance) και της διακριτικής ανάλυσης. Οι τεχνικές θα παρουσιάζουν και θα συζητηθούν με αναφορά σε ερευνητικά ψυχολογικά σχέδια (ερευνητικά σχέδια με μεταβλητές μεταξύ των παραγόντων, εντός των παραγόντων, σχέδια επαναληπτικών μετρήσεων, μικτά σχέδια). Στο πλαίσιο της δεύτερης ενότητας θα αναλυθούν οι βασικές τεχνικές αναγωγής μεταβλητών (reduction techniques), διερευνητική ανάλυση παραγόντων (exploratory factor analysis) και ανάλυση συστοιχιών.

ΨΥΧ 610 Ψυχολογία στην Εκπαίδευση

Το μάθημα αυτό στόχο έχει να παρουσιάσει τη συνεισφορά της ψυχολογικής έρευνας και γνώσης στην παιδαγωγική πρακτική. Στοχεύει, επίσης, να προκαλέσει συζήτηση βασικών θεμάτων που σχετίζονται με την Ψυχολογία και απασχολούν τους εκπαιδευτικούς. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζει κριτικά σύγχρονες θεωρίες, που έχουν διατυπωθεί αναφορικά με την ανθρώπινη ανάπτυξη (γνωστική, ηθική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη), καθώς και σύγχρονες θεωρίες μάθησης. Εξετάζει, επίσης, τις ατομικές διαφορές που παρουσιάζονται στα πιο πάνω θέματα και τους παράγοντες που τις επηρεάζουν. Τέλος, αναλύει τις σχέσεις οικογένειας και σχολείου και τις δυνατότητες συνεργασίας του εκπαιδευτικού με τους γονείς και τον εκπαιδευτικό ψυχολόγο.

ΨΥΧ 619 Ευφυΐα: Ανάπτυξη και Αξιολόγηση

Στο μάθημα αυτό καλύπτονται οι βασικές έννοιες, θεωρίες και τρόποι μέτρησης της νοημοσύνης. Στην πρώτη ενότητα παρουσιάζονται βασικά στοιχεία ιστορίας, μέτρησης και θεωρητικής θεμελίωσης της έννοιας της νοημοσύνης και εν συνεχεία συζητούνται οι βιολογικές και περιβαλλοντικές βάσεις της νοημοσύνης. Η δεύτερη ενότητα του μαθήματος είναι αφιερωμένη στην ανάπτυξη και μέτρηση της νοημοσύνης και η τρίτη σε ειδικά θέματα της νοημοσύνης, όπως είναι οι σημαντικές διαφορές ομάδων του πληθυσμού στην ευφυΐα, η δομή της νοημοσύνης και οι σχέσεις της με άλλες σημαντικές έννοιες της ψυχολογίας, όπως είναι η προσωπικότητα, η δημιουργικότητα και η σοφία.

ΨΥΧ 630 Σύγχρονες Θεωρίες Ανθρώπινης Ανάπτυξης

Παρουσιάζονται και συζητούνται κριτικά οι κυριότερες θεωρίες ανθρώπινης ανάπτυξης από τη σύλληψη μέχρι το τέλος της ζωής. Συζητούνται οι ενδοτομικές και διατομικές επιδράσεις στη βιοσωματική, γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη.

ΨΥΧ 642 Ψυχοπαθολογία Παιδιών και Εφήβων

Στο μάθημα αυτό θα γίνει μια ανασκόπηση των τυπικών διαταραχών που παρουσιάζονται στην παιδική και εφηβική ηλικία, με έμφαση στη διαγνωστική εικόνα, τη εξελικτική πορεία, την πιθανή αιτιολογία, το ρόλο των περιβαλλοντικών παραγόντων στην εμφάνιση και συντήρηση του προβλήματος, και τις ενδεικνυόμενες από τη σύγχρονη έρευνα ψυχολογικές και άλλες παρεμβάσεις.

ΨΥΧ 632 Εφηβεία

Το μάθημα θα καλύψει τις βασικές θεωρίες και έρευνες γύρω από τη γνωστική, φυσιολογική, κοινωνικό-συναισθηματική, ηθική ανάπτυξη και την ανάπτυξη της προσωπικότητας κατά την εφηβική ηλικία. Επίσης, θα συζητηθούν τα διάφορα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι. Έμφαση θα δοθεί στους παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη προβληματικής συμπεριφοράς, συναισθηματικών, κοινωνικών και ακαδημαϊκών προβλημάτων. Η σημαντικότητα της συζήτησης των διαφόρων ψυχολογικών και άλλων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι έγκειται στο ότι συνδέονται με ακραίες συμπεριφορές, όπως η αυτοκτονία, η εγκληματική και η επιθετική συμπεριφορά.

ΨΥΧ 637 Κοινωνική Ανάπτυξη και Κοινωνικό Πλαίσιο

Το μάθημα αυτό στοχεύει στην γνωριμία του φοιτητή με κλασικές και σύγχρονες θεωρίες της ανθρώπινης ανάπτυξης που αντιμετωπίζουν την ανάπτυξη ως μια κοινωνιο-ψυχολογική διαδικασία. Το μάθημα θα ασχοληθεί με μια ιστορική αναδρομή σε θεωρίες που έθεσαν τις θεωρητικές βάσεις της σύγχρονης κοινωνιο-γενετικής προσέγγισης στην ανθρώπινη ανάπτυξη όπως τις κλασικές θεωρίες των Mead, Baldwin, Piaget, και Vygotsky. Θα ασχοληθεί επίσης εις βάθος με τις πρόσφατες μετα-Πιαζετιανές θεωρίες της κοινωνικής σχολής της Γενεύης και μετα-Βυγκοτσκιανές θεωρίες όπως αυτές του Bruner, Rogoff, Wertsch και Valsiner.

ΨΥΧ 640 Κοινωνική Επιρροή και Κοινωνικές Αναπαραστάσεις

Το μάθημα θα εμβαθύνει σε δύο από τους πιο σημαντικούς τομείς της Κοινωνικής Ψυχολογίας: την κοινωνική επιρροή και τις κοινωνικές αναπαραστάσεις. Θα συζητηθεί το λειτουργικό και γενετικό μοντέλο κοινωνικής επιρροής, κλασικές αλλά και πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα της κοινωνικής επιρροής και των κοινωνικών αναπαραστάσεων. Θα συζητηθεί επίσης η ανάπτυξη των κοινωνικών αναπαραστάσεων του φύλου και της εθνικής ταυτότητας. Θα συζητηθούν εφαρμογές των θεωριών κοινωνικής επιρροής και κοινωνικών αναπαραστάσεων στους τομείς της πρόληψης, ψυχολογία της υγείας, διαφήμηση, επικοινωνία και εμπόριο.

ΨΥΧ 677 Ανθρώπινη Επιθετικότητα και Αντικοινωνική Συμπεριφορά

Το μάθημα αυτό στοχεύει στην εξέταση του φαινομένου της επιθετικότητας παρουσιάζοντας τις διάφορες θεωρίες που έχουν προταθεί κατά καιρούς προκειμένου να το ερμηνεύσουν, αλλά και εμπειρικές έρευνες που προσπαθούν να εντοπίσουν τις παραμέτρους του. Θα αναλυθούν όροι όπως προ-δραστική και αντι-δραστική επιθετικότητα, συναισθηματική σκληρότητα και σχέση της με ψυχο-παθολογία, η οικογένεια ως πλαίσιο ανάπτυξης επιθετικής συμπεριφοράς και η ανάπτυξη επιθετικής προσωπικότητας. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει στο φαινόμενο του εκφοβισμού και της σχολικής επιθετικότητας (bullying) και στο προφίλ των παιδιών που συμμετέχουν σ΄ αυτό (θύτες, θύματα, επιθετικά θύματα). Θα συζητηθούν επίσης θέματα που σχετίζονται ευρύτερα με την αντικοινωνική συμπεριφορά και δεν περιλαμβάνουν αναγκαστικά επιθετικότητα, όπως για παράδειγμα κατάχρηση εξαρτησιογόνων ουσιών, νεανική παραβατικότητα και εγκληματικότητα.

ΨΥΧ 707 Οικογένεια και Ανάπτυξη του Παιδιού

Το μάθημα αυτό εξετάζει τις επιδράσεις, που ασκούνται από δομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του μικροσυστήματος της οικογένειας πάνω στα μέλη της και, ιδιαίτερα, τα αναπτυσσόμενα. Θα παρουσιαστούν οι βασικότερες θεωρίες ανάπτυξης και λειτουργίας της οικογένειας, με έμφαση στη συστημική προσέγγιση. Επίσης, θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα αναφορικά με την αλληλεπίδραση ενδοατομικών και διατομικών μεταβλητών στη γνωστική, την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη, καθώς και την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού.

ΨΥΧ 715 Γλωσσική Ανάπτυξη και Γλωσσικές Διαταραχές

Η ανθρώπινη γλώσσα είναι μία από τις πλέον δυναμικές και πολύπλοκες ανθρώπινες λειτουργίες. Το μάθημα αυτό έχει στόχο να παρουσιάσει θεωρίες και επιστημονικές βάσεις για την ανάπτυξη της γλώσσας στον άνθρωπο και τις δυσλειτουργίες που προκύπτουν λόγω εξελικτικών, οργανικών, και νευρολογικών αιτιών. Θα διανύσει το φάσμα διαταραχών αρχίζοντας από την βρεφική ηλικία και θα συμπεριλάβει και την τρίτη ηλικία. Γλωσσικές διαταραχές, όπως αφασία, ειδικό πρόβλημα γλώσσας, γλωσσικές μαθησιακές δυσκολίες, καθώς και διαταραχές που προκύπτουν από γεροντική άνοια και κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και η σχέση γλώσσας με άλλες γνωστικές και ψυχολογικές λειτουργίες αποτελούν κύρια θέματα του μαθήματος. Θα συμπεριληφθούν μέσα αξιολόγησης και προγράμματα παρέμβασης βασισμένα σε σύγχρονα και έγκυρα θεωρητικά, ερευνητικά, και κλινικά πρότυπα.

ΨΥΧ 722 Διαπολιτισμικά Θέματα στη Ψυχολογία

Ανασκόπηση της σύγχρονης θεωρίας και έρευνας σχετικά με την κοινωνική, γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη παιδιών από ομάδες μειονοτήτων. Εφαρμογή στον κυπριακό χώρο και έμφαση στα προβλήματα που πιθανόν να αντιμετωπίζουν μαθητές και οικογένειες που βρίσκονται στην Κύπρο λόγω οικονομικής ή πολιτικής μετανάστευσης κα. Το μάθημα θα ασχοληθεί επίσης με άλλες ομάδες διαφορετικότητας που γίνονται συχνά θύματα κοινωνικής διάκρισης.

ΨΥΧ 741 Διομαδικές Σχέσεις σε Διαιρεμένες Κοινωνίες

Το μάθημα αυτό θα συζητήσει σε βάθος τις κλασικές και πρόσφατες θεωρίες των διομαδικών σχέσεων. Θα συζητηθούν οι έννοιες των στερεοτύπων, προκαταλήψεων και διακρίσεων και θα επικεντρωθούμε στις θεωρίες της Ματαίωσης-Επιθετικότητας, της Αυταρχικής προσωπικότητας, της Ρεαλιστικής Σύγκρουσης, της Κοινωνικής Ταυτότητας, της Υπόθεσης της επαφής, αλλά και πρόσφατες εξελίξεις αυτών των θεωριών όπως αυτής του Προσανατολισμού στην Κοινωνική Επικυριαρχία, της Θεωρίας των Απειλών και θεωρίες που συνδυάζουν την Θεωρία της Επαφής με τη Θεωρία της Κοινωνικής Ταυτότητας. Θα συζητηθούν επίσης εμπειρικά ευρηματα και πρακτικές εφαρμογές των θεωριών αυτών στο θεσμό της μεικτής εκπαίδευσης και την επίλυση των διομαδικών συγκρούσεων στην Βόρειο Ιρλάνδία, Νότιο Αφρική, Ισραήλ και Παλαιστίνη και άλλα μέρη του κόσμου.

ΨΥΧ 746 Κοινωνική Ψυχολογία της Εκπαίδευσης

Το μάθημα αυτό στόχο έχει να συζητήσει τις κοινωνιοψυχολογικές βάσεις της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Οι φοιτητές θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τις βασικές θεωρίες δημιουργίας και μείωσης της προκατάληψης, στερεοτύπων και διακρίσεων και τις εφαρμογές τους στο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Θα συζητηθεί το φαινόμενο της μετανάστευσης από τη σκοπιά της μειονότητας και της πλειοψηφίας, αλλά και το φαινόμενο των εθνοτικών συγκρούσεων και το ρόλο που το εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί να διαδραματίσει στην εδραίωση της ειρήνης μέσα από πρακτικές εφαρμογές των θεωριών που θα συζητηθούν.

ΨΥΧ 749 Ποιοτικές μέθοδοι έρευνας στην Ψυχολογία

Στόχος του μαθήματος είναι η εισαγωγή και η εξοικείωση των φοιτητών με την ποιοτική μεθοδολογία στην ψυχολογία μέσα από θεωρητική ανασκόπηση και ερευνητικές εφαρμογές. Θα μελετηθούν έρευνες ποιοτικής μεθοδολογίας από τους χώρους της κοινωνικής, αναπτυξιακής, εκπαιδευτικής, γνωστικής και κλινικής ψυχολογίας. Το μάθημα θα περιλαμβάνει: 1) την επισκόπηση των επιστημολογικών αρχών της ποιοτικής και της ποσοτικής μεθοδολογίας, 2) την εξοικείωση με τις αρχές και την εφαρμογή βασικών μεθόδων συλλογής δεδομένων, 3) την εκμάθηση βασικών αναλυτικών θεωρητικών μοντέλων και 4) την οργάνωση, εκτέλεση και παρουσίαση στην τάξη ολοκληρωμένης ερευνητικής εργασίας μικρής έκτασης.

ΨYX 788 Ερευνητικές Μέθοδοι Προχωρημένου Επιπέδου ΙΙ

Σχεδιασμός ποσοτικής έρευνας, υπενθύμιση και περιληπτική αναφορά στην Ανάλυση Παλινδρόμησης, βασικές λειτουργίες των Μοντέλων Δομικών Εξισώσεων, υπενθύμιση και περιληπτική αναφορά στη Διερευνητική Παραγοντική Ανάλυση, παρουσίαση της Επιβεβαιωτικής Παραγοντικής Ανάλυσης, παρουσίαση εξειδικευμένων Μοντέλων Δομικών Εξισώσεων (The Multitrait-Multimethod model, The Full Latent Variable model, Growth Modeling, Logistic Modeling), έλεγχος της παραγοντικής δομής μέσω ανάπτυξης μοντέλων σε δείγματα διαφορετικών ομάδων, παρουσίαση της Σύγχρονης Θεωρίας Μέτρησης (Item Response Theory), Μοντέλα μέτρησης τύπου Rasch (The dichotomous Rasch Model, Partial Credit Model, Rating scale analysis), χρήση Σύγχρονης Θεωρίας Μέτρησης για ανάλυση πολλαπλών ομάδων.