Μήνυμα Καλωσορίσματος
Το εργαστήριο Γενετικής Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου διευθύνεται από τον Δρ Χάρη Ψάλτη και την Δρ Ειρήνη Καδιανάκη. Τα ερευνητικά προγράμματα του εργαστηρίου προσπαθούν να κατανοήσουν τις κοινωνικό-ψυχολογικές διαδικασίες που διέπουν τα θέματα της αλλαγής, διαπροσωπικής και διομαδικής επαφής και επικοινωνίας, ειδικά όσον αφορά το πλαίσιο μετανάστευσης συγκρουσιακών, μετα-συγκρουσιακών και διαιρεμένων κοινωνιών, καθώς και τη μάθηση και τη γνωστική ανάπτυξη στο εκπαιδευτικό πλαίσιο.
Μερικά από τα θέματα που μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα είναι η μελέτη της μικρογένεσης, οντογένεσης και κοινωνιογένεσης κοινωνικών αναπαραστάσεων, η αντιμετώπιση του στίγματος και του ρατσισμού, η συμβολική διαμεσολάβηση στην ανθρώπινη ανάπτυξη και την αλλαγή, οι δεσμοί μεταξύ των κοινωνικών αναπαραστάσεων και την ταυτότητα, η συλλογική μνήμη και η διδασκαλία της ιστορίας, η κοινωνική δυναμική των ασυμμετριών στην κοινωνική αλληλεπίδραση και τη γνωστική ανάπτυξη, ο εθνικισμός, η συνεργασία και η σύγκρουση. Για να προσεγγίσουμε τα ερωτήματα που μας απασχολούν εφαρμόζουμε τόσο ποσοτική όσο και ποιοτική μεθοδολογία.
Ερευνητικά Προγράμματα
ΠΕΝΕΚ 0609/30, Η επίδραση του φύλου και της επιστεμικής αυθεντίας στις κοινωνικές σχέσεις των παιδιών, συνομιλία και γνωστική τους ανάπτυξη (Νεα ερευνήτρια Άννα Ζαπίτη, επίβλεψη από Χάρη Ψάλτη)
Διατριβές Φοιτητών:
Α. Προπτυχιακού Επιπέδου:
Ιωάννου, Σ. (2006). Διομαδική επαφή σε δημοτικά και γυμνάσια της Κύπρου
Μαυρόγιωργου, Μ. (2012). Η Αναπαράσταση των Μεταναστών Μέσα από την Ανάλυση Λόγου Ελλήνων Πολιτών για Δικαιολόγηση των Απόψεων περί Απόδοσης Ιθαγένειας
Μούγη, Ρ. (2012). Μετανάστευση στην Ελλάδα: Αναπαραστάσεις Έθνους και Εθνικής Ταυτότητας ως Στρατηγικές Αποποίησης Ρατσισμού
Παλαίχωρου, Ε. (2012). Μετανάστευση στην Ελλάδα: Ρατσισμός, Προκατάληψη, Ξενοφοβία και Εννοιολογικές Κατασκευές
Β. Μεταπτυχιακού Επιπέδου:
Κυπριανού, Μ. (2009). Εθνικές Ταυτότητες και Προκατάληψη μαθητών Γυμνασίου
Ανδρέου, Κ. (2012). Οι αντιλήψεις των Ελληνοκυπρίων μαθητών για το μάθημα της Ιστορίας στη μέση εκπαίδευση και η στάση τους απέναντι στο Κυπριακό ζήτημα αι τους Τουρκοκύπριους
Βραχίμης, Ν. (2012). Η Διομαδική Επαφή και η Μείωση της Διομαδικής Προκατάληψης ως Κοινωνική Επιρροή
Καπετάνιου, Ι. (2012). Πεποιθήσεις και εφαρμογές της διδασκαλίας της Ιστορίας στην Κύπρο και στάσεις των Ελληνοκυπρίων μαθητών απέναντι στην Τουρκοκυπριακή Κοινότητα
Κτωρής, Α. (2012). Η υπόθεση της επαφής και η επίδραση της στη διαμόρφωση στάσεων των Ελληνοκύπριων μαθητών E' και Στ' Δημοτικού απέναντι στους Τουρκοκύπριους
Παναγιώτου, Μ. (2012). "Δεν Είμαι Ρατσιστής, Αλλά..." Το Φαινόμενο της Άρνησης του Ρατσισμού στο Λόγο Ελλήνων Πολιτών που Σχολιάζουν το Νομοσχέδιο περί Ιθαγένειας και Πολιτογράφησης Μεταναστών
Χριστοδούλου, Κ. (ongoing). Κοινωνικές Aναπαραστάσεις της Oμοφυλοφιλίας στο Λόγο Κυπρίων Πολιτών
Γ. Διδακτορικού Επιπέδου:
2008-2012:
Anna Zapiti: Peer interaction and cognitive development: The role of gender at 6-7 and 10-11 years old (Awarded with no corrections -March 2012)
2009-2013: Foteini- Kranou Kyriakides: Psychosocial and Cognitive Development of Undergraduate University Students in Greek Cypriot
Universities (Awarded with no corrections -December 2013)
Φιλίππου, Γ. (επιβλέπεται από Χ.Ψάλτη). Δευτερογενής Μεταβίβαση των αποτελεσμάτων της Διομαδικής Επαφής στην Κύπρο
Ναθαναήλ, Γ. (ongoing). Πώς οι Ψυχικά Ασθενείς Αντιλαμβάνονται την Ασθένειά τους και τη Θεραπεία της
Περιλήψεις Διατριβών:
Α. Προπτυχιακού Επιπέδου:
Η Αναπαράσταση των Μεταναστών Μέσα από την Ανάλυση Λόγου Ελλήνων Πολιτών για Δικαιολόγηση των Απόψεων περί Απόδοσης Ιθαγένειας.
Μαυρόγιωργου Μερόπη
Η μελέτη, έχει στόχο να αναλύσει τις αναπαραστάσεις των μεταναστών όπως παρουσιάζονται από τους κάτοικους της χώρας εισδοχής, συγκεκριμένα της Ελλάδας, αλλά και να εξηγήσει πως δομούνται αυτές οι αναπαραστάσεις και πως χρησιμοποιούνται από τους συμμετέχοντες ως στρατηγικές του λόγου, με σκοπό να υποστηρίξουν την άποψή τους περί μη απόδοσης/ ή απόδοσης ιθαγένειας αλλά και για να παρουσιάσουν γενικότερα αρνητικές στάσεις απέναντι στους μετανάστες χωρίς να χαρακτηριστούν προκατειλημμένοι ή ρατσιστές. Τα δεδομένα της έρευνας έχουν αντληθεί από μία ιστοσελίδα στο διαδίκτυο στην οποία οι χρήστες εκφράζουν την άποψη τους σε εισήγηση της Ελληνικής κυβέρνησης για απόδοση ελληνικής ιθαγένειας σε τμήμα μεταναστών μέσω της ψήφισης του νομοσχεδίου με τίτλο «Πολιτική συμμετοχή ομογενών και αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα και μακροχρόνια στην Ελλάδα». Για την ερμηνεία των παραπάνω φαινομένων χρησιμοποιήθηκαν τα θεωρητικά πλαίσια που μελετούν τα κοινωνικά-ψυχολογικά φαινόμενα της προκατάληψης, του ρατσισμού, του κοινωνικού στιγματισμού και των στάσεων. Επίσης η ανάλυση βασίζεται στην προσέγγιση της ανάλυσης λόγου. Για τους σκοπούς της μελέτης έγινε συλλογή των σχολίων από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και στην συνέχεια κωδικοποιήθηκαν και αναλύθηκαν ανάλογα με το περιεχόμενο τους. Στα σχόλια αυτά αναλύθηκε ο τρόπος με τον οποίο οι αναπαραστάσεις των μεταναστών και των επιπτώσεων της εισροής τους στη χώρα δομούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να βοηθήσουν τον σχολιαστή να υποστηρίξει την άποψή του και να αποφύγει το χαρακτηρισμό του ξενόφοβου/ρατσιστή. Το μεγαλύτερο ποσοστό των χρηστών φάνηκε να διατηρεί μια αρνητική στάση απέναντι στο περιεχόμενο του νομοσχεδίου αλλά και γενικά απέναντι στους μετανάστες. Μέσα από την ανάλυση φάνηκε να σχετίζουν την αυξημένη εισροή μεταναστών με τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και εγκληματικότητας στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας τους ως εγκληματίες, παράνομους και αγράμματους στην προσπάθεια τους να δικαιολογήσουν την άποψη τους για μη απόδοση ιθαγένειας σε αυτούς. Υπήρχαν όμως και μερικοί οι οποίοι υποστήριζαν την εφαρμογή του νομοσχεδίου απορρίπτοντας τις κατηγορίες που έδιναν οι προηγούμενοι στους μετανάστες παραθέτοντας επίσης τις προσφορές των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία αλλά και επικρίνοντας όσους τους εκμεταλλεύονταν προσφέροντάς τους για παράδειγμα χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας.
Μετανάστευση στην Ελλάδα: Αναπαραστάσεις Έθνους και Εθνικής Ταυτότητας ως Στρατηγικές Αποποίησης Ρατσισμού.
Μουγή Ρεβέκκα
Παγκόσμιο φαινόμενο των τελευταίων δεκαετιών αποτελεί η μετανάστευση αρκετών εθνικών ομάδων σε διάφορες χώρες, γεγονός που οδηγεί σε ποικιλομορφία και πολυπολιτισμικότητα σε πολλές χώρες υποδοχής. Η Ελλάδα κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 – 30 χρόνων δέχθηκε μεταναστευτικά κύματα τόσο από τα Βαλκάνια και την Ασία όσο και από την Βόρεια Αφρική και την Ανατολική Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό, η εξέταση της Ελλάδας ως χώρα υποδοχής καθώς και η ανάπτυξη του ρατσισμού, της προκατάληψης και των στερεοτυπικών στάσεων αποτελούν σημείο εστίασης της κοινωνικής επιστημονικής έρευνας. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί μέσα από την ανάλυση λόγου (Potter & Wetherell, 1987) των συμμετεχόντων, που προέκυψαν από σχόλια διαδικτύου σχετικά με τον περί ιθαγένειας νόμο, να διερευνήσει τον τρόπο που οι Έλληνες αναπαριστούν την εθνική ταυτότητα, το έθνος και την ιστορία σε σχέση με τα κοινωνιοψυχολογικά φαινόμενα της προκατάληψης και του ρατσισμού. Τα επιχειρήματα των σχολιαστών δομούνται με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να διατηρήσουν την θετική ταυτότητα του εαυτού (van Dijk, 1984) και να αποφύγουν τις κατηγορίες περί προκατάληψης και ρατσισμού. Από τα σχόλια των συμμετεχόντων κατανοούμε πρωτίστως ότι παρουσιάζουν το ελληνικό έθνος ως ανώτερο από άλλα σε θέμα πολιτισμού και κουλτούρας, ενώ γίνεται και σύγκριση με τις χώρες καταγωγής των μεταναστών. Ακόμα φράσεις όπως «Η Ελλάδα είναι το έθνος-κράτος των Ελλήνων» δείχνουν την αντίληψη των συμμετεχόντων ότι το ελληνικό έθνος είναι αποκλειστικά δικό τους, «κτήμα» τους ενώ δικαίωμα συμμετοχής σ΄αυτό φαίνεται να έχουν μόνο οι γηγενείς. Η ιθαγένεια επίσης αναπαρίσταται ως κοινό γονίδιο μεταξύ των Ελλήνων, το οποίο φέρουν όλοι από τη στιγμή της γέννησης τους. Ταυτόχρονα, η ελληνική εθνική ταυτότητα αναπαρίσταται ως ένα μοναδικό συναίσθημα το οποίο νιώθουν οι Έλληνες και αποτελεί κριτήριο σε περίπτωση απόδοσης ιθαγένειας για τους άλλους «να νοιώθουν Έλληνες». Επιπλέον, η εθνική ταυτότητα εμφανίζεται να παραμένει σταθερή και αναλλοίωτη με τη πάροδο του χρόνου και να εκπροσωπεί τη συνέχεια των αρχαίων Ελλήνων προγόνων και της ένδοξης ιστορίας τους. Γίνεται διερεύνηση του τρόπου που χρησιμοποιούνται αυτές οι αναπαραστάσεις για την επίτευξη διαφορετικών στόχων των ομιλητών.
Μετανάστευση στην Ελλάδα: Ρατσισμός, Προκατάληψη, Ξενοφοβία και Εννοιολογικές Κατασκευές.
Παλαίχωρου Ειρήνη
Πώς οι άνθρωποι της κοινωνίας υποδοχής προσεγγίζουν το φαινόμενο της μετανάστευσης; Με ποιό τρόπο κατασκευάζουν τις έννοιες του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και της προκατάληψης; Πώς δικαιολογούν τις απόψεις τους; Η παρούσα μελέτη, αναλύοντας σχόλια παρμένα από το διαδίκτυο, διερευνά τις απόψεις των Ελλήνων αναφορικά με το νομοσχέδιο περί απόδοσης ιθαγένειας στους μετανάστες. Συγκεκριμένα, υιοθετείται η μέθοδος της ανάλυσης λόγου (Potter & Wetherell, 1987), όπου εστιάζεται στην εξέταση του τρόπου κατασκευής του ρατσισμού και της προκατάληψης από τους χρήστες. Η ανάλυση δείχνει την ύπαρξη πολλών, ενδεχομένως αντιφατικών κοινών αντιλήψεων για την έννοια της προκατάληψης και του ρατσισμού. Όπως διαφάνηκε, οι Έλληνες εκφράζουν την αντίθεση τους σχετικά με την ψήφιση του νομοσχεδίου και δεν είναι έτοιμοι να συμβιώσουν σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Οι σχολιαστές διατείνονται να χρησιμοποιούν ευρέως τις στρατηγικές των αποποιητικών φράσεων του ρατσισμού, όπου σκοπός τους είναι η διατήρηση της θετικής τους ταυτότητας (van Dijk, 1984) καθώς επίσης και η ενίσχυση της θέσης τους. Επιπρόσθετα, οι μετανάστες αναπαριστούνται ως ξένοι – άλλοι όπου δεν έχουν δικαίωμα απόκτησης ιθαγένειας επειδή αυτή θεωρείται από τους γηγενείς ως ένα χαρακτηριστικό που δεν αποκτιέται αλλά κληρονομείται. Εξίσου σημαντικό εύρημα είναι και η τάση των Ελλήνων να κατηγοριοποιούν τους μετανάστες σε σχέση με τη χώρα καταγωγής τους, υποβιβάζοντας έτσι αυτούς που προέρχονται από μη Ευρωπαϊκές χώρες. Οι φράσεις που χαρακτηρίζουν τους μετανάστες π.χ. «αλλοδαποί», «παράνομοι», «ξένοι» χρησιμοποιούνται από τους Έλληνες για να διαχωρίσουν τον εαυτό τους και να ευνοήσουν θετικά την ενδοομάδα από την εξωομάδα – μετανάστες.
Μεταπτυχιακού Επιπέδου:
Οι αντιλήψεις των Ελληνοκυπρίων μαθητών για το μάθημα της Ιστορίας στη μέση εκπαίδευση και η στάση τους απέναντι στο Κυπριακό ζήτημα και τους Τουρκοκύπριους.
Ανδρέου Κωνσταντίνα
Στην Κύπρο, όπως και σε άλλες κοινωνίες που βιώνουν εθνοτικές συγκρούσεις, το μάθημα της Ιστορίας συχνά χρησιμοποιείται ως μέσο για την προώθηση αφηγήσεων που επικεντρώνονται στις δοκιμασίες του έθνους και προάγουν τη νομιμοποίηση των εθνικών επιδιώξεων Η ιστορική αφήγηση ταυτίζεται συνήθως με την «αλήθεια» ενισχύοντας σημαντικά τη λειτουργία της ιστορίας όχι ως ιστορικής γνώσης αλλά ως εθνικής κληρονομιάς. Μέσα σ' αυτά τα πλαίσια, βασικός στόχος της ιστορικής εκπαίδευσης καθίσταται η καλλιέργεια εθνικής συνείδησης και η δημιουργία εθνικής ταυτότητας, μέσα από τη διαδικασία δόμησης μιας «εθνικής μνήμης», η οποία τις πλείστες φορές τυγχάνει να είναι σκόπιμα τραυματική αλλά συνάμα και εκδικητική. Η τακτική αυτή όμως, έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια εμπιστοσύνης και επαφής των μαθητών απέναντι στα μέλη της άλλης κοινότητας, αλλά και την αναπαραγωγή και διαιώνιση της προκατάληψης και του «εθνικού» μίσους.
Στόχος της παρούσας έρευνας ήταν να εξετάσει τις αντιλήψεις ελληνοκυπρίων μαθητών Λυκείου για τα εγχειρίδια της ιστορίας στη μέση εκπαίδευση και για τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος, αλλά επίσης να εξετάσει τις επιστημολογικές τους πεποιθήσεις για τη φύση του μαθήματος της ιστορίας, τις αναπαραστάσεις που έχουν για την πρόσφατη κυπριακή ιστορία και το κυπριακό πρόβλημα, την ταυτότητα που χρησιμοποιούν για να προσδιορίσουν τον εαυτό τους ως μέλος της κοινότητας στην οποία ανήκουν και την πιθανή σχέση όλων των παραπάνω με τα αισθήματα, τη στάση, την επαφή και τη φιλία που διατηρούν με τα μέλη της άλλης κοινότητας.
Για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας λήφθηκαν δεδομένα από 301 ελληνοκύπριους μαθητές, οι οποίοι φοιτούσαν στην Πρώτη (Ν=62), Δευτέρα (Ν=129) και Τρίτη (Ν=110) τάξη του Παγκύπριου Γυμνασίου Λευκωσίας (το οποίο είναι Λύκειο). Η συλλογή ερευνητικών δεδομένων έγινε μέσω ενός ερωτηματολογίου και το ερευνητικό υλικό τέθηκε σε στατιστική επεξεργασία με χρήση του στατιστικού πακέτου για ηλεκτρονικούς υπολογιστές SPSS 17.0.
Μέσα από την ανάλυση συσχέτισης και βηματικής παλινδρόμησης φάνηκε ότι όσοι μαθητές πιστεύουν πως τα παρόντα σχολικά εγχειρίδια είναι πλουραλιστικά και ότι οι καθηγητές τους καλλιεργούν την κριτική σκέψη, τείνουν να διακατέχονται από ελληνοκεντρισμό, να ταυτίζονται με την Ε/κ ταυτότητα και να απωθούν την ιδέα της επαφής με τα μέλη της Τ/κ κοινότητας. Το αντίθετο φάνηκε να συμβαίνει όμως, σε όσους μαθητές πιστεύουν ότι τα εγχειρίδια ιστορίας είναι μονόπλευρα. Όσον αφορά τις επιστημολογικές τους πεποιθήσεις, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι συναντώνται εποικοδομιστικές και σχετικιστικές απόψεις ταυτόχρονα και στις δυο κατηγορίες μαθητών, γεγονός που δείχνει ότι ενδεχομένως επικρατεί επιστημολογική σύγχυση όσον αφορά τη φύση του μαθήματος της ιστορίας.
Η Διομαδική Επαφή και η Μείωση της Διομαδικής Προκατάληψης ως Κοινωνική Επιρροή
Νεκτάριος Βραχίμης
Στη συγκεκριμένη έρευνα εξετάστηκε ο ρόλος της επαφής στη μείωση της διομαδικής προκατάληψης. Για τους σκοπούς της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν Ελληνοκύπριες συμμετέχουσες, ηλικίας από 18-35 ετών (Μ= 20.7, SD= 3.2), φοιτήτριες κατά πλειοψηφία, ο οποίες κατανεμήθηκαν τυχαία στις πειραματικές συνθήκες, που αφορούσαν τον τύπο της επαφής (άμεση επαφή Vs μη επαφή-κείμενο) και την ποιότητα της επαφής (επαναπροσεγγιστικό σενάριο Vs απορριπτικό σενάριο).
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι τα χαρακτηριστικά που απέδιδαν οι συμμετέχουσες στην πηγή του μηνύματος διαμεσολαβούσαν στη σχέση μεταξύ του τύπου ή του σεναρίου επαφής με το διομαδικό άγχος και την εμπιστοσύνη προς την εξω-ομάδα με τις πιο θετικές αναπαραστάσεις να οδηγούν σε μείωση του διομαδικού άγχους και αύξηση της εμπιστοσύνης. Κανένα αποτέλεσμα όμως δεν βρέθηκε να διατηρείται στο χρόνο όμως.
Λέξεις-κλειδιά: Διομαδική επαφή, διομαδική προκατάληψη, εμπιστοσύνη, διομαδικό άγχος
Πεποιθήσεις και εφαρμογές της διδασκαλίας της Ιστορίας στην Κύπρο και στάσεις των Ελληνοκυπρίων μαθητών απέναντι στην Τουρκοκυπριακή Κοινότητα
Ιωάννα Καπετάνιου
Σκοπός αυτής της έρευνας είναι η διερεύνηση των στάσεων των Ελληνοκύπριων μαθητών ( Γυμνασίου) απέναντι στην άλλη κοινότητα (Τουρκοκυπριακή) και κατά πόσο οι αναπαραστάσεις των μαθητών σε σχέση με τις μεθόδους, τον σκοπό και το περιεχόμενο της διδασκαλίας της ιστορίας σχετίζονται με αυτές τις στάσεις.
Σήμερα, η κυπριακή εκπαίδευση στην Κύπρο επικεντρώνεται κυρίως στο να προσφέρει βασικές γνώσεις και να προωθήσει την Ελληνική Εθνική Ταυτότητα (Perikleous 2010;Makriyianni & Psaltis,2007) . Στα πρόσφατα χρόνια έχουν δημιουργηθεί κάποιες σημαντικές διαμάχες σε σχέση με την διδασκαλία της ιστορίας και το περιεχόμενο των ιστορικών εγχειριδίων. Κάποιες ομάδες εισηγούνται όπως η διδασκαλία της ιστορίας και το περιεχόμενο των εγχειριδίων πρέπει να στραφεί προς την ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης των μαθητών οπόταν υπάρχει μια απαραίτητη ανάγκη για αναθεώρηση του περιεχομένου των ιστορικών εγχειριδίων. Άλλοι θέτουν μια αντίθετη άποψη ισχυριζόμενοι ότι αυτό μπορεί να επηρεάσει την εθνική ταυτότητα και αντίληψη που οι μαθητές έχουν ήδη διαμορφώσει.
Μια πρόσφατη έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε σε δείγμα Ελληνοκύπριων δασκάλων (Zempylas et al, 2010) ανέφερε το πώς η κατανόηση των δασκάλων σε σχε΄ση με την ειρηνική συνύπαρξη και την συμφιλίωση επηρέαζε την " συναισθηματική τους ωριμότητα" στο να αποδεχτούν ένα νέο εκπαιδευτικό στόχο, την ειρηνική συμβίωση μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στα σχολεία. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι ακόμα και αν οι Ελληνοκύπριοι δάσκαλοι αναγνώριζαν την ανάγκη της εκπαίδευσης για ειρηνική συμφιλίωση, ήταν απρόθυμοι να το πράξουν στις δικές τους τάξεις εξαιτίας της απουσίας επαγγελματικής ετοιμότητας και των ιδεολογικών τους θέσεων (also see Psaltis, Lytras & Costache, 2011).Μέσω μιας ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας στόχος μας είναι η διερεύνηση των στάσεων των Ελληνοκυπρίων μαθητών για την άλλη κοινότητα και κατά πόσο οι αναπαραστάσεις των μαθητών σε σχέση με τις μεθόδους, τον σκοπό και το περιεχόμενο της διδασκαλίας της ιστορίας σχετίζονται με αυτές τις στάσεις.
Η υπόθεση της επαφής και η επίδραση της στη διαμόρφωση στάσεων των Ελληνοκύπριων μαθητών E' και Στ' Δημοτικού απέναντι στους Τουρκοκύπριους
Αντώνης Κτωρής
Η παρούσα διατριβή διερευνά πώς η θεωρία της επαφής υπεισέρχεται στη δημιουργία στάσεων των Ελληνοκύπριων μαθητών Ε' και Στ' Δημοτικού απέναντι στους Τουρκοκύπριους. Η έρευνα ακολούθησε την ποσοτική μέθοδο και χρησιμοποίησε ως ερευνητικό εργαλείο το ερωτηματολόγιο. Οι συμμετέχοντες ήταν 343 μαθητές (αγόρια= 179 και κορίτσια=164) από 6 δημοτικά σχολεία. Η ανάλυση των δεδομένων περιελάμβανε παραγοντική ανάλυση, διμεταβλητές συσχετίσεις, έλεγχο υποθέσεων ανεξάρτητων δειγματων t-test και πολλαπλή παλινδρόμηση. Η παραγοντική ανάλυση ανέδειξε ως παράγοντες τη ρεαλιστική απειλή, τη συμβολική απειλή και τις θετικές στάσεις απέναντι στους Τουρκοκύπριους. Από τις διμεταβλητές συσχετίσεις προκύπτει ότι η θετική στάση συσχετίζεται θετικά με τα θετικά στερεότυπα και το διομαδικό άγχος. Η συμβολική απειλή σχετίζεται με την ηλικία. Δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις με τη μόρφωση των γονιών. Ελέγχοντας τους μέσους όρους αγοριών και κοριτσιών βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές για τη συμβολική απειλή και το διομαδικό άγχος, με τα αγόρια να βιώνουν εντονότερη συμβολική απειλή αλλά χαμηλότερο διομαδικό άγχος. Το μοντέλο της πολλαπλής παλινδρόμησης παρουσιάζει το διομαδικό άγχος, τα στερεότυπα και την επαφή ως στοιχεία που προβλέπουν τη διαμόρφωση στάσης απέναντι στους Τουρκοκύπριους.
Η αναγκαιότητα και η σπουδαιότητα αυτής της έρευνας προκύπτει κυρίως από την έλλειψη παρόμοιων ερευνών στον κυπριακό χώρο και τα αποτελέσματά της δύναται να επηρεάσουν την εκπαιδευτική πολιτική, τη διδασκαλία και την έρευνα.
Λέξεις-κλειδιά: διομαδική επαφή; Ελληνοκύπρια παιδιά; Στάσεις ενδο/εξω-ομάδας
"Δεν Είμαι Ρατσιστής, Αλλά..." Το Φαινόμενο της Άρνησης του Ρατσισμού στο Λόγο Ελλήνων Πολιτών που Σχολιάζουν το Νομοσχέδιο περί Ιθαγένειας και Πολιτογράφησης Μεταναστών.
Παναγιώτου Μαρία
Η είσοδος των μεταναστών σε μια κοινωνία υποδοχής είναι πιθανό να δημιουργήσει αισθήματα ξενοφοβίας και ρατσισμού στους πολίτες αυτής της κοινωνίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα άτομα από μία κοινωνία υποδοχής να εκφέρουν απόψεις πάνω σε ζητήματα μετανάστευσης οι οποίες είναι αρνητικές (π.χ. οι μετανάστες έχουν αυξήσει την εγκληματικότητα, έχουν αλλοιώσει την εθνική και θρησκευτική ταυτότητα της χώρας μας κ.α.). Για να αποφύγουν να χαρακτηριστούν ρατσιστές όταν εκφέρουν απόψεις σχετικά με τους μετανάστες χρησιμοποιούν στρατηγικές.
Στη συγκεκριμένη μελέτη θα δούμε αυτές τις στρατηγικές άρνησης του ρατσισμού στο λόγο των Ελλήνων πολιτών που σχολιάζουν διαδικτυακά το νομοσχέδιο περί απόδοσης ελληνικής ιθαγένειας στους μετανάστες και το οποίο αναρτήθηκε στο φόρουμ του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης για σχολιασμό από το κοινό. Για τη συγκεκριμένη μελέτη επιλέχθηκαν τέσσερα σχόλια χρηστών που αναλύθηκαν με βάση τις αρχές ανάλυσης λόγου και τη ρητορική ψυχολογία. Η μέθοδος αυτή εστιάζει στο λόγο όχι μόνο όπως εκφέρεται αλλά και ως κατασκευή που έχει συγκεκριμένο στόχο (π.χ. κατηγοριοποίηση, αποφυγή των πολιτών να χαρακτηριστούν προκατειλημμένοι ως προς τους μετανάστες κ.α.). Στα αποτελέσματα μας εμφανίζονται συγκεκριμένες αναφορές στο Ελληνικό Έθνος και αναπαραστάσεις των μεταναστών σαν στρατηγικές που δικαιολογούν την αρνητική στάση των Ελλήνων πολιτών προς τους μετανάστες.
