Οι Eλληνορωμαϊκές και Βυζαντινές σύντομες αφηγήσεις (2ος– 7οςαι. μ.Χ.) συνιστούν το αντικείμενο μελέτης του ερευνητικού προγράμματος του Πανεπιστημίου Κύπρου που φέρει τον τίτλο «Τύποι Αφηγήσεων σε Συλλογές: Προς μια Θεωρία της Αρχαίας και Βυζαντινής Σύντομης Διήγησης (2ος-7ος αι. μ.Χ.)». Το εν λόγω ερευνητικό πρόγραμμα, με το ακρωνύμιο TaleTheory, συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και την Κυπριακή Δημοκρατία μέσω του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (Πρόγραμμα «ΔΙΔΑΚΤΩΡ»). Την ερευνητική ομάδα του προγράμματος απαρτίζουν ερευνήτριες από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, αλλά και επιστήμονες από άλλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια (Πανεπιστήμιο Νότιας Δανίας και Πανεπιστήμιο της Ουψάλα).
Το Πρόγραμμα διεξάγει καινοτόμα έρευνα στα πεδία των Κλασικών και Βυζαντινών Σπουδών, καθώς και στο πεδίο της Κριτικής της Λογοτεχνίας, μέσω της συγγραφής μιας κριτικής ιστορίας της αρχαίας και πρώιμης Βυζαντινής σύντομης αφήγησης, αλλά και της σύνθεσης μιας πρώτης θεωρίας βασισμένης σε ένα αντιπροσωπευτικό, αλλά ελάχιστα μελετημένο από λογοτεχνική άποψη σώμα κειμένων. Επιπλέον, το Πρόγραμμα φιλοδοξεί να μεταφέρει τα ερευνητικά του ευρήματα στην ευρύτερη κοινωνία και να δημιουργήσει συνεργασίες με θεραπευτές, εκπαιδευτικούς, κοινωνιολόγους, καθώς και το ευρύ κοινό στην προσπάθειά του να προωθήσει την πρακτική της αφήγησης και της συγγραφής ιστοριών στη σύγχρονη κυπριακή κοινωνία.
Μέσω της ενασχόλησης με την πρώιμη αφήγηση και την ιστορία της, το Πρόγραμμα διερευνά ερωτήματα όπως τα ακόλουθα:
- Ποια υπήρξαν τα διαφορετικά στάδια εξέλιξης της σύντομης αφήγησης; Πώς αυτά καθορίζονταν από διαπολιτισμικές επιρροές;
- Ποιες είναι οι υποκατηγορίες της σύντομης αφήγησης; Πώς αυτές άλλαξαν μέσα στο πέρασμα των αιώνων;
- Ποιοι τύποι σύντομων αφηγήσεων επαναλαμβάνονται; Πότε, πού και γιατί; Πώς χρησιμοποιούνταν σε κάθε περίπτωση;
- Ποιες είναι οι σχέσεις μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών της σύντομης αφήγησης;
- Πώς οι διάφορες κατηγορίες ή υποκατηγορίες σύντομων αφηγήσεων αλληλοεπιδρούν;
- Ποια κατηγορία κυριαρχεί σε κάθε περίπτωση και γιατί;
- Πώς διαδίδονταν οι σύντομες αφηγήσεις από αιώνα σε αιώνα; Πώς προσαρμόζονταν για να ικανοποιήσουν νέες ανάγκες;
- Πώς και γιατί εμφανίστηκαν συγκεκριμένοι τύποι ανθολογιών και συλλογών;
- Πώς θα μπορούσε η βαθύτερη γνώση της σύντομης αφήγησης της αρχαιότητας και του Βυζαντίου να συμβάλει στο έργο άλλων πεδίων, όπως η Λαογραφία, οι Πολιτισμικές Σπουδές, η Κριτική της Λογοτεχνίας και η Δημιουργική Γραφή;
Σε μια προσπάθεια να κατανοήσει την αρχαία και Βυζαντινή σύντομη αφήγηση προς όφελος των επιστημών που μελετούν τόσο το παρελθόν όσο και το παρόν, το Πρόγραμμα έχει δημιουργήσει συνεργασίες με Κλασικούς Φιλολόγους, Βυζαντινολόγους, Λαογράφους και Κριτικούς της Λογοτεχνίας, καθώς και με Θεραπευτές, Κοινωνιολόγους, Εκπαιδευτικούς και Συγγραφείς της Λογοτεχνίας. Το Πρόγραμμα φιλοδοξεί επίσης να καταδείξει ότι η ενασχόληση με τη δυναμική σχέση μεταξύ Αρχαίου, Βυζαντινού και Σύγχρονου πολιτισμού είναι ουσιαστική για την κατανόηση της λογοτεχνικής παραγωγής κοινωνιών του παρελθόντος, καθώς και για την προώθηση εποικοδομητικών συζητήσεων αναφορικά με τη θέση και τις χρήσεις της λογοτεχνίας στις σύγχρονες τεχνολογικές κοινωνίες.
