News

Η Επιδημία του Κορονοϊού SARS-CoV-2 στη Νευρολογία

Συνοπτική Επιστημονική Αναφορά του Τμήματος Νευρολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου

Η νόσος του κορονοϊού 2019 (Coranovirus disease 2019, COVID-2019) είναι μία λοιμώδης νόσος που προκαλείται από τον RNA ιό SARS-CoV-2 (Severe Acute Respiratory Syndrome CoronaVirus-2). Ο ιός προκαλεί κυρίως συμπτώματα πνευμονίας όπως βήχα, πυρετό και δύσπνοια, 2-14 ημέρες μετά την μόλυνση. Μέχρι στιγμής, η θνητότητα από τον ιό παγκοσμίως είναι 4-5% και ποικίλλει ανάμεσα στις χώρες. Οι πνεύμονες προσβάλλονται πιο συχνά λόγω της αυξημένης έκφρασης του μορίου ACE-2 (angiotensin-converting enzyme -2) στα κυψελιδικά κύτταρα, στο οποίο γίνεται η σύνδεση του ιού μέσω των γλυκοπρωτεϊνών του περιβλήματός του.

Ασθενείς με COVID-19 εκδηλώνουν συμπτώματα από το νευρικό σύστημα σε ποσοστό μέχρι 36.4%. Αυτά είναι απλά και μη ειδικά συμπτώματα, όπως ζάλη (16.8%), κεφαλαλγία (13.1%), μυαλγίες (10.7%), διαταραχές επιπέδου συνείδησης (7.5%) και διαταραχές όσφρησης (π.χ. υποσμία ή ανοσμία) ή/και γεύσης (π.χ. αγευσία ή δυσγευσία) (5.1%-33.9%). Το 20.3% των ασθενών με διαταραχές όσφρησης ή/και γεύσης θα τις εκδηλώσει πριν την εμφάνιση του αναπνευστικού συνδρόμου. Σπανιότερες εκδηλώσεις είναι: το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (2.8%), η νευραλγία (2.3%), η αταξία (0.5%) και οι επιληπτικές κρίσεις (0.5%). Μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης των παραπάνω έχουν οι ασθενείς με σοβαρή νόσο (45.5%) σε σύγκριση με αυτούς με ήπια-μέτρια νόσο (30.2%). (Διαβάστε εδώ σχετική διεθνή βιβλιογραφία) 

Οι προαναφερθείσες νευρολογικές εκδηλώσεις δεν αποτελούν μέχρι στιγμής απόδειξη του νευροτροπισμού του ιού (πρωτογενής προσβολή του νευρικού συστήματος). Μηχανισμοί όπως η υποξία/υποξαιμία λόγω αναπνευστικής ανεπάρκειας, η φλεγμονώδης απάντηση στην λοίμωξη, το σύνδρομο της συστηματικής φλεγμονώδους αντίδρασης (systemic inflammatory response syndrome, SIRS) και η πολύ-οργανική ανεπάρκεια αποτελούν τις κυριότερες αιτίες δευτερογενούς προσβολής του νευρικού συστήματος και των νευρολογικών εκδηλώσεων του COVID-2019. Τέλος, οι ελάχιστες αναφορές αυτοψιών εγκεφάλου έχουν αποκαλύψει μη ειδικά ευρήματα, όπως οίδημα του νευρικού ιστού και μερική απώλεια των νευρώνων.

Παρόλα αυτά, δεν μπορεί να αποκλειστεί η πρωτογενής προσβολή του νευρικού συστήματος από τον ιό SARS-CoV-2, αφού το μόριο ACE-2, στο οποίο συνδέεται, εκφράζεται και στους νευρώνες και στη νευρογλοία. Μη επιβεβαιωμένοι πιθανοί τρόποι πρόσβασης του ιού στο νευρικό σύστημα είναι μέσω: 1. του οσφρητικού βλεννογόνου που προσβάλλει ο ιός, 2. της ανάδρομης μεταφοράς του ιού από περιφερικές νευρικές ίνες οργάνων (όπως ο πνεύμονας) προς το εγκεφαλικό στέλεχος και 3. της διάνοιξης του αιματοεγκεφαλικού φραγμού από βακτήρια στα πλαίσια επιλοιμώξεων νοσηλευόμενων ασθενών.

Πράγματι, στις 4 Μαρτίου 2020 ανακοινώθηκε το πρώτο περιστατικό επιβεβαιωμένης εγκεφαλίτιδας από τον ιό SARS-CoV-2 σε έναν άντρα 56 ετών, ο οποίος νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο Beijing Ditan Hospital, ανάρρωσε πλήρως και πήρε εξιτήριο.

Σημειώνεται επίσης, ότι κατά την επιδημία SARS-COV-1 του 2003 παρατηρήθηκαν περιστατικά με εγκεφαλίτιδα, πολυνευροπάθεια και ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Στην επιδημία MERS-COV (Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus) του 2013 το 25.7% των ασθενών εμφάνισε ψυχιατρικά συμπτώματα, το 8.6% επιληπτικές κρίσεις, ενώ το 25% εμφάνισε μία από τις παρακάτω εκδηλώσεις: διαταραχές επιπέδου συνείδησης, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, Guillain-Barré syndrome και νευροπάθεια, με καθυστέρηση εμφάνισης μέχρι και 2-3 εβδομάδες μετά το αναπνευστικό σύνδρομο.

Το περιστατικό εγκεφαλίτιδας από τον SARS-CoV-2 μαζί με την εμπειρία από τις προηγούμενες επιδημίες κορονοϊών επιτάσσουν τη συνεχή επαγρύπνηση των νευρολόγων της Κύπρου για την πιθανότητα πρωτογενούς προσβολής του νευρικού συστήματος από τον ιό, καθώς και για τις πιθανές μετα-λοιμώδεις νευρολογικές εκδηλώσεις του, μέχρι και αρκετές εβδομάδες μετά την αποδρομή των αναπνευστικών εκδηλώσεων.

 

Τμήμα Νευρολογίας

Ιατρική Σχολή

Πανεπιστήμιο Κύπρου

 

 

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μας στο email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

 

Χρήσιμοι σύνδεσμοι για επαγγελματίες υγείας και ασθενείς με νευρολογικά νοσήματα.

Η ιστοσελίδα ανανεώνεται πολύ τακτικά και συμπεριλαμβάνει τις πιο πρόσφατες επιστημονικές δημοσιέυσεις και άρθρα που αφορούν τη Νευρολογία και τον COVID-19

(πατήστε στους συνδέσμους για να μεταφερθείτε στις ιστοσελίδες)

 

Τελευταία Επιστημονικά Νέα για SARS-CoV-2 και Νευρολογικές Επιπλοκές

Αγγειακά Εγκεφαλικά και COVID-19: Stroke in COVID-19: A systematic review and meta-analysis (Nov 2020)

Η επίπτωση του SARS-CoV-2 στον νευρολογικό περιστατικά που προσέρχονται στα επείγοντα: COVID-19 impact on consecutive neurological patients admitted to the emergency department (Nov 2020)

Η φροντίδα του ανοικού ασθενούς στη μετά τον COVID-19 επόχή: Tackling challenges in care of Alzheimer's disease and other dementias amid the COVID‐19 pandemic, now and in the future (Oct 2020)

Οι γνωσιακές επιπτώσεις του SARS-CoV-2 και της πανδημίας του: The cognitive consequences of the COVID-19 epidemic: collateral damage?  (Oct 2020)

Γιατί ο SARS-CoV-2 προκαλεί ανοσμία (απώλεια όσφρησης); Loss of smell in COVID-19 patients: MRI data reveals a transient edema of the olfactory clefts (Σεπτ 2020)

Πολλαπλή Σκλήρυσνη και SARS-CoV-2: Multiple sclerosis and COVID‐19: how many are at risk?

 

 

 

Περιστατικά με SARS-CoV-2 και Νευρολογικές Επιπλοκές

Case Reports

 

Οδηγίες για ασθενείς με νευρολογικά νοσήματα 

 

Για ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας (πολλαπλή σκλήρυνση):

Για ασθενείς με μυασθένεια Gravis:

Για ασθενείς με νόσο Alzheimer (άνοια):

Για ασθενείς με νόσο Parkinson:

Για όλους:

 

Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ιατρούς

  • Σκλήρυνση κατά πλάκας (πολλαπλή σκλήρυνση)-δείτε ΕΔΩ
  • Μυασθένεια Gravis και μυασθενικό σύνδρομο Lambert-Eaton-δείτε ΕΔΩ
  • Άνοια-δείτε ΕΔΩ
  • Προετοιμασία των Τμημάτων Νευρολογίας για την αντιμετώπιση του SARS-CoV-2 (COVID19)-δείτε ΕΔΩ 
  • Καρδιαγγειακά Νοσήματα και SARS-CoV-2 (COVID19)
    • Αντιμετώπιση Αγγειακών Εγκεφαλικών-Μηχανική Θρομβεκτομή κατά την περίοδο της Πανδημίας-διαβάστε ΕΔΩ
    • Αγγειακή Φλεγμονή οφειλόμενη σε  

 

 

Αναφορές

- Baig AM, Khaleeq A, Ali U, Syeda H. Evidence of the COVID-19 Virus targeting the CNS: Tissue distribution, host-virus interaction, and proposed neurotropic mechanisms. ACS Chem Neurosci. 2020 Apr 1;11(7):995–8.

-           Li Y-C, Bai W-Z, Hashikawa T. The neuroinvasive potential of SARS-CoV2 may play a role in the respiratory failure of COVID-19 patients. J Med Virol. 2020 Feb 27;

- Neurological Manifestations of Hospitalized Patients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective case series study | medRxiv [Internet]. [cited 2020 Apr 5]. Available from: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.02.22.20026500v1

-           Wu Y, Xu X, Chen Z, Duan J, Hashimoto K, Yang L, et al. Nervous system involvement after infection with COVID-19 and other coronaviruses. Brain Behav Immun. 2020 Mar 30; S0889-1591(20)30357-3.

 

Επιστροφή στην αρχή της σελίδας

 

Back to HOME

 

 
Επιστροφή στην Οικοσελίδα

 

 

πιστροφή στη σελίδα HOME